Ngu như bò

Sách “Từ điển thành ngữ tục – ngữ Việt Hán” (Nguyễn Văn Khang – NXB Văn hoá Sài Gòn -2008) đưa ra các cặp đối chiếu Việt Hán: “ngu như bò 遼東之豕”;  “ngu như lợn 遼東之豕”.

Theo đây, Nguyễn Văn Khang cho rằng “ngu như bò” và “ngu như lợn” trong tiếng Việt, đồng nghĩa với “遼東之豕” (Liêu Đông chi thỉ) tiếng Hán.

Tuy nhiên, trong tiếng Việt: “ngu như bò”, “ngu như lợn” hay “dốt như bò”, ý chỉ dốt nát, ngu si, học hành kém cỏi, không có khả năng tiếp thu; trong khi Hán: “遼東之豕” (Liêu Đông chi thỉ) lại ý chỉ kiến văn hạn hẹp, hiểu biết nông cạn. Hán ngữ đại từ điển giảng: “Liêu Đông thỉ: “Hậu Hán thư – Chu Phù truyện”: “Xưa ở Liêu Đông có con lợn nái đẻ ra một con lợn đầu trắng. Chủ nhân cho là dị thường, liền đem đi tiến vua. Khi đến đất Hà Đông mới thấy một đàn lợn toàn những con đầu trắng. Người này lấy làm xấu hổ quay về. Sau này thành ngữ ‘Liêu Đông thỉ’ chỉ kiến thức nông cạn, kiến văn hạn chế, thấy gì cũng lạ” [遼東豕 “後漢書 – 朱浮傳”: “往時 遼東 有豕,生子白頭,異而獻之,行至河 東, 見群豕皆白,懷慚而還. 若以子之功 論於朝廷, 則為 遼東 豕也.” 後以 “遼東豕” 指知識淺薄, 少見多怪].

Theo đây, “Liêu Đông chi thỉ” trong tiếng Hán, có chăng đồng nghĩa với “ếch ngồi đáy giếng” chứ không đồng nghĩa với “ngu như bò” trong tiếng Việt. Từ điển tiếng Việt (Hoàng Phê – Vietlex): “ếch ngồi đáy giếng: ví người ít tiếp xúc với bên ngoài nên ít hiểu biết, tầm nhìn hạn hẹp”.


Chuyên đềbookmark Tagtag

    Cùng Tác Giả: Hoàng Tuấn Công

    Một số sai sót trong sách “Thành ngữ bằng tranh” (Kỳ 2)

    Hoàng Tuấn Công (27/04/2021)

    Một số sai sót trong sách “Thành ngữ bằng tranh” (Kỳ 2) b – Hiểu sai nghĩa của từ và yếu tố Hán Việt: 9 -“Ăn bậy nói càn: Ngày xưa, ở các bến đò, cổng chợ, có những người làm thuê, gánh mướn, thường tụ tập đón khách để…

    Một số sai sót trong sách “Thành ngữ bằng tranh” (Kỳ 1)

    Hoàng Tuấn Công (27/04/2021)

    Một số sai sót trong sách “Thành ngữ bằng tranh” (Kỳ 1) Sách “Thành ngữ bằng tranh” (Biên soạn: Nguyễn Thị Hường Lý; Tranh: Nguyễn Quang Toàn – NXB Kim Đồng, 2020). NXB Kim Đồng cho biết, sách “Thành ngữ bằng tranh” là một cuốn “từ điển bỏ túi với…

    Từ “túi đom đóm” của Tàu đến “trứng đom đóm” của Ta

    Hoàng Tuấn Công (10/04/2021)

    Đời Tấn (晉) có người học trò tên là Xa Dận (車胤), tự Vũ Tử (武子), thông minh dĩnh ngộ ham học, nhưng gia cảnh bần hàn. Nhà nghèo, không đủ tiền mua dầu thắp sáng, nên vào những đêm hè, Xa Dận bắt đom đóm bỏ vào một cái…

    Chuyên Đề: Chữ nghĩa

    Một số sai sót trong sách “Thành ngữ bằng tranh” (Kỳ 2)

    Hoàng Tuấn Công (27/04/2021)

    Một số sai sót trong sách “Thành ngữ bằng tranh” (Kỳ 2) b – Hiểu sai nghĩa của từ và yếu tố Hán Việt: 9 -“Ăn bậy nói càn: Ngày xưa, ở các bến đò, cổng chợ, có những người làm thuê, gánh mướn, thường tụ tập đón khách để…

    Một số sai sót trong sách “Thành ngữ bằng tranh” (Kỳ 1)

    Hoàng Tuấn Công (27/04/2021)

    Một số sai sót trong sách “Thành ngữ bằng tranh” (Kỳ 1) Sách “Thành ngữ bằng tranh” (Biên soạn: Nguyễn Thị Hường Lý; Tranh: Nguyễn Quang Toàn – NXB Kim Đồng, 2020). NXB Kim Đồng cho biết, sách “Thành ngữ bằng tranh” là một cuốn “từ điển bỏ túi với…

    Từ “túi đom đóm” của Tàu đến “trứng đom đóm” của Ta

    Hoàng Tuấn Công (10/04/2021)

    Đời Tấn (晉) có người học trò tên là Xa Dận (車胤), tự Vũ Tử (武子), thông minh dĩnh ngộ ham học, nhưng gia cảnh bần hàn. Nhà nghèo, không đủ tiền mua dầu thắp sáng, nên vào những đêm hè, Xa Dận bắt đom đóm bỏ vào một cái…

    “Bắt chấy cho mẹ chồng thấy bồ nông dưới biển” là thế nào?

    Hoàng Tuấn Công (16/11/2020)

      Tục ngữ Việt Nam có câu: “Bắt chấy cho mẹ chồng thấy bồ nông nông dưới bể”. Các Nhà biên soạn từ điển, nghiên cứu văn hóa dân gian giải thích: – “Từ điển tục ngữ Việt” (Nguyễn Đức Dương-NXB Tổng hợp TPHCM-2012) ghi chú: “Chưa rõ nghĩa”. – “Tục ngữ Việt Nam” (Nhóm Chu Xuân Diên-Lương…

    “Giấy thông hành” của cáo

    Hoàng Tuấn Công (06/11/2020)

    Cùng một loài vật, cỏ cây, muông thú, nhưng với mỗi dân tộc, mỗi quốc gia trên thế giới chúng lại được con người nhìn nhận, hoặc xây dựng thành những biểu tượng khác nhau. Tuy nhiên, cũng có những biểu tượng chung cho mọi nền văn hóa, những tri thức…

    Sai sót trong “Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt-Hán”

    Hoàng Tuấn Công (02/11/2020)

    Nguyễn Văn Khang (NVK) là tác giả và đồng tác giả của 19 cuốn từ điển tiếng Việt. Về từ điển chính tả, NVK có “Từ điển chính tả tiếng Việt phổ thông” (NXB Khoa học Xã hội – 2003) và “Từ điển chính tả tiếng Việt” (GS. TS. Nguyễn…

    Bài Ngẫu Nhiên

    Nhân Tài, Anh Ở Đâu?

    Lê Thảo Chi (07/07/2020)

    Trong buổi diễn thuyết tại Đại học Harvard năm 1943, Winston Churchill nói: “Các đế quốc trong tương lai sẽ là những đế quốc của trí tuệ”. Và ông  nói thêm, những cuộc chiến trong tương lai sẽ là cuộc chiến vì nhân tài. Thật vậy, các cuộc chiến trước…

    Ăn “cơm thố” chan “hắc xì dầu”

    Nguyễn Ngọc Chính (19/08/2020)

    Có thể nói, bất kỳ một ngôn ngữ trên Trái đất này cũng đều trải qua hình thức vay mượn từ các ngôn ngữ khác. Ảnh hưởng về văn hóa là một trong những tác động chính trong việc vay mượn về ngôn ngữ. Ngoài ra, còn phải kể đến…

    Ý nghĩa Lễ Vu Lan

    Hòa Thượng Thích Minh Châu (06/09/2025)

    Mỗi năm đến ngày rằm tháng bảy Âm lịch, toàn thể Phật tử Việt Nam chúng ta và Phật tử khắp năm châu đều tổ chức long trọng lễ Vu Lan, cúng dường Phật và chúng Tăng, dựa vào uy lực và Giới đức của đức Phật và chúng Tăng,…

    Bí mật “mật mã 2035” của Tập Cận Bình

    Mạnh Kim (29/10/2020)

    Cả Mao Trạch Đông lẫn Tập Cận Bình đều liên quan hai “con số bí ẩn” – theo bài viết khá thú vị của tác giả Katsuji Nakazawa trên Nikkei Asia (29-10-2020). Những con số đó là gì và chúng nói lên điều gì? Hai con số mà Katsuji Nakazawa…

    Những địa danh Sài Gòn đang đi vào quên lãng

    Nguyễn Ngọc Chính (24/08/2020)

    Ngày nay, các bạn trẻ hầu như không hiểu “Bồn kèn”, hay có nói rõ hơn gọi là “Bùng binh Bồn kèn”, cũng chẳng biết nó ở đâu. Đó chính là “vòng xoay” ở ngay trung tâm Sài Gòn tại Quận 1! Cụ thể hơn là một bồn hoa phun…