Cái bàn dành riêng cho tổng thống Mỹ trong Nhà trắng là một trong những vật dụng có “bề dày lịch sử” đáng kinh ngạc. Cuộc đời của nó lắm truân chuyên và có lúc tưởng chừng bị biến thành gỗ tạp…

Nguồn gốc cái bàn là phiến gỗ từ con tàu thám hiểm Resolute thuộc Hoàng gia Anh, vào thế kỷ 19. Tháng 5-1845, nhà thám hiểm John Franklin lên đường tìm hải lộ Tây-Bắc. Đây là con đường tắt mà trong suốt 300 năm người Anh đã cố tìm để rút ngắn chuyến hải hành mậu dịch với phương Đông. Ba năm trôi qua trong vô vọng. Tháng 4-1852, người Anh vẫn chưa bỏ cuộc khi tung ra năm tàu hoàng gia trong đó có Resolute. Tất cả nằm dưới sự chỉ huy của Edward Belcher. Sau hai năm lang thang, bốn chiếc tàu trong hải đoàn, trong đó có Resolute, bị mắc kẹt bởi băng nổi. Hải đoàn trưởng Belcher ra lệnh thủy thủ bốn con tàu bị kẹt rời sang con tàu duy nhất không mắc nạn North Star.

Thuyền trưởng Henry Kellett (tàu Resolute) bực mình trước quyết định bỏ tàu với lý do rằng họ có thể đợi hết mùa đông. Trước khi rời tàu, Kellett ra lệnh lau chùi sạch boong, khóa chặt cabin và kéo cao cờ. Cùng thủy thủ mình, Kellett trở về Anh trên chiếc North Star chật chội. Tháng 9-1855, trong chuyến săn cá voi, thuyền trưởng James Buddington của con tàu săn cá voi George Henry (Mỹ) phát hiện Resolute. Buddington phái bốn thủy thủ đến tiếp cận Resolute. Trong cabin thuyền trưởng, bốn thủy thủ tìm thấy nhật ký hải hành, cho biết Resolute đã thực hiện chuyến đi 1.000 dặm trong 16 tháng. Resolute được mang về New London (bang Connecticut, Mỹ).

Với ý định trả lại con tàu cho Anh, Chính phủ Mỹ bỏ ra 40.000 USD để mua lại con tàu. Tại xưởng tàu hải quân tại Brooklyn (Mỹ), Resolute được tu sửa như tình trạng ban đầu, thậm chí vài quyển sách trong cabin thuyền trưởng và máy nghe nhạc của một sĩ quan cũng được đặt đúng chỗ. Cờ Anh được khâu lại và các cánh buồm được kéo lên. Trách nhiệm đưa Resolute về Anh được giao cho chỉ huy trưởng hải quân Mỹ Henry J. Hartstene, người có kinh nghiệm thực hiện nhiều chuyến cứu hộ tại Bắc cực. Tháng 11-1856, Hartstene khởi hành. Khoảng 30 ngày sau khi rời New York, Resolute đến cảng Portsmouth (Hampshire, Anh). Vài ngày sau, Nữ hoàng Victoria đặt chân lên tàu trong tiếng tung hô vang dội của thủy thủ đoàn. Chỉ huy trưởng Hartstene đích thân ra đón, lịch sự trình bày rằng ông được tổng thống Mỹ lệnh mang tàu Resolute sang Anh, và rằng đây là biểu hiện tình cảm giữa hai nước cũng như sự kính trọng Nữ hoàng…

Gần 20 năm sau khi về Anh, Resolute bị tháo rời. Một lá thư đăng trong tờ Times of London viết: “Đây có thể là một vật biếu tầm thường dâng cho Hiệp chủng quốc Hoa Kỳ nhưng là sự trả lễ cho cuộc tìm kiếm, để (con tàu) có thể bị phân xẻ tùy ý”. Nhận được phản hồi đồng ý từ nhóm thủy thủ đoàn cũ của tàu, Nữ hoàng ra lệnh gỗ từ Resolute sẽ được dùng cho mục đích đặc biệt. Ngày 23-11-1880, một thùng to được gửi đến Nhà trắng, đề tên người nhận là Tổng thống Rutherford Hayes. Bên trong là cái bàn gần 160 kg, cùng lời bày tỏ: “… Cái bàn này được làm từ gỗ con tàu Resolute và được Nữ hoàng Vương quốc Anh dâng tặng Tổng thống Hiệp chủng quốc Hoa Kỳ như là kỷ vật về tấm lòng chân thật và lịch lãm…”.

Cái bàn Resolute được dùng trong văn phòng tổng thống Mỹ tại Nhà trắng từ năm 1902 (thời Tổng thống Theodore Roosevelt). Khi phòng tổng thống chuyển đến chái tây mới xây, bàn Resolute cũng được mang theo. Thời Tổng thống Franklin Roosevelt, mặt trước của bàn được chạm thêm huy hiệu tổng thống, theo yêu cầu Roosevelt. Thời Tổng thống Harry Truman, cái bàn được đặt trong phòng phát thanh, nơi sau này Tổng thống Dwight Eisenhower dùng để đọc diễn văn radio và truyền hình. Tháng 2-1961, phu nhân Tổng thống John F. Kennedy – Jacqueline – phát hiện cái bàn ở phòng phát thanh và ra lệnh đưa nó trở về Phòng Oval. Sau khi Tổng thống Kennedy chết, cái bàn Resolute được chuyển đến Viện Smithsonian. Tổng thống Jimmy Carter đưa nó trở lại Phòng Oval năm 1977. Thời Tổng thống George H. Bush, cái bàn được chuyển về nhà riêng gia đình Bush. Cuối cùng, sau khi đăng quang, Tổng thống Bill Clinton cho đòi mang lại chiếc bàn lịch sử trở về Phòng Oval, nơi nó tại vị cho đến nay…

@ theNewViet