Dạy khỉ leo cây

Từ điển thành ngữ – tục ngữ Việt Hán” (Nguyễn Văn Khang – NXB Văn hoá Sài Gòn -2008) so sánh cặp Việt Hán “dạy khỉ leo cây 成人之惡”

Theo đây, Nguyễn Văn Khang cho rằng “dạy khỉ leo cây” trong tiếng Việt, đồng nghĩa với “成人之惡” (thành nhân chi ác) trong tiếng Hán. Tuy nhiên, Nguyễn Văn Khang đã lầm. “Dạy khỉ leo cây” trong tiếng Việt “ví việc làm thừa, đi bày cho người khác làm một việc mà họ đã quá quen thuộc, quá thành thạo. Đn: dạy đĩ vén váy” (Từ điển tiếng Việt – Hoàng Phê-Vietlex).

Trong khi “thành nhân chi ác” trong tiếng Hán, lại ám chỉ kẻ tiểu nhân thúc đẩy người khác làm điều ác. Nguyên ý này trong “Luận ngữNhan Uyên): “quân tử thành nhân chi mĩ, bất thành nhân chi ác, tiểu nhân phản thị = quân tử giúp người làm điều tốt, không xúc người làm điều ác, tiểu nhân làm ngược lại.” [君子成人之美:謂君子當促成他人之好事.“論語‧顏淵”:“君子成人之美,不成人之惡,人反是].

Như vậy, Nguyễn Văn Khang đã hiểu sai thành ngữ Việtdạy khỉ leo cây” (làm một việc thừa) thành xui xúc người làm điều ác, nên mới đem so sánh với “thành nhân chi ác” trong tiếng Hán.


Chuyên đềbookmark Tagtag

    Cùng Tác Giả: Hoàng Tuấn Công

    Một số sai sót trong sách “Thành ngữ bằng tranh” (Kỳ 2)

    Hoàng Tuấn Công (27/04/2021)

    Một số sai sót trong sách “Thành ngữ bằng tranh” (Kỳ 2) b – Hiểu sai nghĩa của từ và yếu tố Hán Việt: 9 -“Ăn bậy nói càn: Ngày xưa, ở các bến đò, cổng chợ, có những người làm thuê, gánh mướn, thường tụ tập đón khách để…

    Một số sai sót trong sách “Thành ngữ bằng tranh” (Kỳ 1)

    Hoàng Tuấn Công (27/04/2021)

    Một số sai sót trong sách “Thành ngữ bằng tranh” (Kỳ 1) Sách “Thành ngữ bằng tranh” (Biên soạn: Nguyễn Thị Hường Lý; Tranh: Nguyễn Quang Toàn – NXB Kim Đồng, 2020). NXB Kim Đồng cho biết, sách “Thành ngữ bằng tranh” là một cuốn “từ điển bỏ túi với…

    Từ “túi đom đóm” của Tàu đến “trứng đom đóm” của Ta

    Hoàng Tuấn Công (10/04/2021)

    Đời Tấn (晉) có người học trò tên là Xa Dận (車胤), tự Vũ Tử (武子), thông minh dĩnh ngộ ham học, nhưng gia cảnh bần hàn. Nhà nghèo, không đủ tiền mua dầu thắp sáng, nên vào những đêm hè, Xa Dận bắt đom đóm bỏ vào một cái…

    Chuyên Đề: Chữ nghĩa

    Một số sai sót trong sách “Thành ngữ bằng tranh” (Kỳ 2)

    Hoàng Tuấn Công (27/04/2021)

    Một số sai sót trong sách “Thành ngữ bằng tranh” (Kỳ 2) b – Hiểu sai nghĩa của từ và yếu tố Hán Việt: 9 -“Ăn bậy nói càn: Ngày xưa, ở các bến đò, cổng chợ, có những người làm thuê, gánh mướn, thường tụ tập đón khách để…

    Một số sai sót trong sách “Thành ngữ bằng tranh” (Kỳ 1)

    Hoàng Tuấn Công (27/04/2021)

    Một số sai sót trong sách “Thành ngữ bằng tranh” (Kỳ 1) Sách “Thành ngữ bằng tranh” (Biên soạn: Nguyễn Thị Hường Lý; Tranh: Nguyễn Quang Toàn – NXB Kim Đồng, 2020). NXB Kim Đồng cho biết, sách “Thành ngữ bằng tranh” là một cuốn “từ điển bỏ túi với…

    Từ “túi đom đóm” của Tàu đến “trứng đom đóm” của Ta

    Hoàng Tuấn Công (10/04/2021)

    Đời Tấn (晉) có người học trò tên là Xa Dận (車胤), tự Vũ Tử (武子), thông minh dĩnh ngộ ham học, nhưng gia cảnh bần hàn. Nhà nghèo, không đủ tiền mua dầu thắp sáng, nên vào những đêm hè, Xa Dận bắt đom đóm bỏ vào một cái…

    “Bắt chấy cho mẹ chồng thấy bồ nông dưới biển” là thế nào?

    Hoàng Tuấn Công (16/11/2020)

      Tục ngữ Việt Nam có câu: “Bắt chấy cho mẹ chồng thấy bồ nông nông dưới bể”. Các Nhà biên soạn từ điển, nghiên cứu văn hóa dân gian giải thích: – “Từ điển tục ngữ Việt” (Nguyễn Đức Dương-NXB Tổng hợp TPHCM-2012) ghi chú: “Chưa rõ nghĩa”. – “Tục ngữ Việt Nam” (Nhóm Chu Xuân Diên-Lương…

    “Giấy thông hành” của cáo

    Hoàng Tuấn Công (06/11/2020)

    Cùng một loài vật, cỏ cây, muông thú, nhưng với mỗi dân tộc, mỗi quốc gia trên thế giới chúng lại được con người nhìn nhận, hoặc xây dựng thành những biểu tượng khác nhau. Tuy nhiên, cũng có những biểu tượng chung cho mọi nền văn hóa, những tri thức…

    Sai sót trong “Từ điển thành ngữ tục ngữ Việt-Hán”

    Hoàng Tuấn Công (02/11/2020)

    Nguyễn Văn Khang (NVK) là tác giả và đồng tác giả của 19 cuốn từ điển tiếng Việt. Về từ điển chính tả, NVK có “Từ điển chính tả tiếng Việt phổ thông” (NXB Khoa học Xã hội – 2003) và “Từ điển chính tả tiếng Việt” (GS. TS. Nguyễn…

    Bài Ngẫu Nhiên

    Trần Mộng Tú và “Lòng nào như suối cạn”

    Huỳnh Duy Lộc (02/10/2020)

    Trần Mộng Tú sinh năm 1943 tại Hà Đông, di cư vào Nam năm 1954. Chị làm thư ký cho hãng thông tấn Associated Press ở Sài Gòn từ năm 1968 đến năm 1975 và thường xuyên cộng tác với các tạp chí văn học ở Mỹ. Sau năm 1975,…

    Có những-người-lớn-được-người-lớn-khác-dắt-đi

    Phan Hoàng My (12/08/2020)

    ✍️ Ngày 14-7-2020, Tòa án tối cao của British Columbia Canada tuyên bố Adian Cook thắng kiện. Đó là một vụ tranh cãi suốt ba năm trời giữa anh Adian Cook và Ministry of Children and Family Development (MCFD), tạm gọi là Bộ Bảo vệ gia đình và trẻ em….

    Tinh thần thép của người Nhật

    Mạnh Kim (11/08/2020)

    15-8-2020 là cột mốc tròn 75 năm ngày Nhật đầu hàng đồng minh. Sau 1945, Nhật tiêu điều tan nát với hơn 3 triệu người chết, khoảng 40% nhà máy và hạ tầng công nghiệp bị phá hủy; sản lượng công nghiệp rơi xuống mức bằng 15 năm trước. Năm…

    Mai Anh Việt và “Vầng tóc rối”

    Huỳnh Duy Lộc (16/09/2020)

    Tháng 7-2020, nhạc sĩ Mai Anh Việt cho ra mắt tuyển tập “Tình khúc Mai Anh Việt”, tập hợp 65 ca khúc anh đã sáng tác trong hơn 30 năm qua, bắt đầu từ những ca khúc như “Tàn dư một đời” và “Gió” viết năm 1985. Bìa và phụ…

    Dương Thiệu Tước và “Ngọc lan”

    Huỳnh Duy Lộc (04/11/2020)

    Kỷ niệm 25 năm ngày mất của nhạc sĩ Dương Thiệu Tước (1995-2020) Dương Thiệu Tước sinh ngày 15 tháng 5 năm 1915 ở làng Vân Đình tỉnh Hà Đông, là cháu nội nhà thơ Dương Khuê và gọi nhà thơ, nhà giáo Dương Lâm là ông chú. Nữ ca…