Amanda Gorman đã trở thành thi sĩ trẻ nhất (22 tuổi) đọc thơ trong một buổi lễ đăng quang tổng thống Hoa Kỳ. Bài thơ giàu cảm xúc The Hill We Climb của cô – đọc tại lễ đăng quang tổng thống lần thứ 59 vào ngày 20-1-2021 – đã được chia sẻ chóng mặt. Dưới đây là bản dịch của cô Thụy Mân.

(XEM THÊM: “ĐỆ NHẤT GIA ĐÌNH” JOE BIDEN)

THE HILL WE CLIMB

By AMANDA GORMAN

(Chuyển ngữ Thụy Mân)

Khi ngày đến phân vân ta tự hỏi,

ánh sáng nơi đâu trong bóng tối vô tận này?

Mất mát chúng ta mang theo

Một vùng biển sâu chúng ta phải vượt.

Vẫy vùng trong lòng con quái vật.

Chúng ta học rằng lặng yên sẽ không cùng nghĩa với có được hòa bình,

Chuẩn mực, quan niệm về “công bằng” không phải lúc nào cũng là công lý

Và bình minh thuộc về chúng ta trước khi nó xuất hiện

Bằng cách nào đó, chúng ta làm được.

Bằng cách nào đó, sóng gió ta vượt qua,

Ta chứng kiến một quốc gia không tan vỡ,

chỉ thiếu vẹn toàn.

Chúng ta, người kế vị một đất nước dưới một thời mà cô gái da đen gầy gò xuất thân từ gốc nguồn nô lệ,

được dưỡng nuôi bởi một người mẹ đơn thân

với ước mơ trở thành tổng thống,

một ngày kia thấy mình kể lại câu chuyện của chính mình.

Và dĩ nhiên chúng ta không bóng lộn, chẳng nguyên trinh,

nhưng cũng không đồng nghĩa chúng ta đang gắng tạo thành một khối hoàn hảo.

Mà chúng ta đang hướng về một khối chung cùng mục đích.

Để có một đất nước với cam kết chung cho tất cả văn hóa, màu da,

tính cách và điều kiện của con người.

Thế nên ta nâng tầm nhìn của mình, không phải những gì đứng giữa chúng ta, mà là những gì đứng trước chúng ta.

Khép lại khoảng cách vì chúng ta biết đặt tương lai của mình trên hết,

Trước tiên chúng ta phải gác đi sự khác biệt của mình,

Buông súng dao xuống để cánh tay mình có thể vươn chạm đến nhau

Chúng ta không hãm hại nhau và hòa hợp trong tất cả.

Hãy để Trái đất này, chứ không ai khác, khẳng định điều này:

Rằng ngay cả khi chúng ta đau buồn, chúng ta đã lớn lên.

Rằng ngay cả khi chúng ta bị tổn thương, chúng ta đã hy vọng.

Rằng ngay cả khi chúng ta mệt mỏi, chúng ta đã hết lòng.

Rằng ta sẽ mãi mãi gắn bó với nhau, cùng chiến thắng.

Chẳng phải vì chúng ta sẽ không bao giờ nếm mùi thất bại nữa,

mà bởi lẽ chúng ta sẽ không gieo rắc rẽ chia.

Kinh thánh cho chúng ta hình dung mọi người sẽ ngồi dưới gốc nho, cây vả của mình,

chẳng làm ai sợ hãi.

Nếu chúng ta sống đúng với ý nghĩa của thời đại,

thì chiến thắng không nằm ở lưỡi dao,

mà nằm ở tất cả những cây cầu mà chúng ta đã xây được

Đó là lời hứa sẽ vượt qua, ngọn đồi chúng ta leo, chỉ cần chúng ta dám đánh cược

Vì trở thành người Mỹ không chỉ là niềm tự hào mà chúng ta thừa hưởng.

Mà đó là quá khứ mà chúng ta bước vào,

và chúng ta vá víu nó ra sao

Chúng ta đã thấy một quyền lực có thể làm tan vỡ đất nước này,

thay vì chia sẻ nó.

Sẽ hủy diệt mảnh đất này khi nền dân chủ bị tổn thương.

Và nỗ lực này gần như đã thành công.

Nhưng trong khi nền dân chủ bị trì trệ tạm thời,

nó sẽ không bao giờ có thể bị đánh bại vĩnh viễn.

Sự thật này, đức tin này, chúng ta tin vào,

và khi chúng ta mong ngóng đến tương lai, thì lịch sử vẫn dõi theo từng bước.

Đây là kỷ nguyên của cứu chuộc.

Chúng ta với nỗi sợ buổi đầu khi đất nước khai sinh.

Chúng ta không cảm thấy mình đủ chuẩn bị để trở thành

Người thừa kế một thời khắc kinh hoàng như vậy

Nhưng bên trong nó, chúng ta thấy sức mạnh cho một một chương sử mới tinh,

mang lại hy vọng và tiếng cười cho chính mình.

Cho nên, khi chúng ta từng hỏi:

làm thế nào có thể vượt qua thảm họa,

thì bây giờ chúng ta đã chắc chắn:

làm thế nào mà thảm họa có thể thắng chúng ta?

Chúng ta sẽ không lặp lại lỗi lầm của quá khứ,

mà hướng ra trước mặt:

một đất nước bị tàn phá nhưng nguyên vẹn,

nhân từ nhưng táo bạo,

khốc liệt và tự do.

Chúng ta không quay lưng hay dở dang bởi những lời đe dọa

vì chúng ta biết bất động và ù lì từ chính mình sẽ là di sản cho hậu thế trong tương lai.

Những sai lầm của chúng ta trở thành gánh nặng cho cháu con

Và một điều chắc chắn.

Khi chúng ta hợp nhất lòng trắc ẩn với sức mạnh cùng lẽ phải,

thì yêu thương sẽ trở thành di sản của chúng ta,

và nó sẽ đổi đời quyền khai sinh cho con cháu

Cho nên hãy để lại phía sau một đất nước

tốt hơn đất nước mà chúng ta đã nhận.

Mỗi hơi thở từ lồng ngực thanh xuân của mình,

chúng ta sẽ nâng thế giới bị tổn thương này

thành một nơi kỳ diệu.

Chúng ta sẽ vươn lên

từ những ngọn đồi vàng ở phương Tây.

từ vùng Đông Bắc lộng gió, nơi có ông cha chúng ta với cuộc cách mạng đầu tiên.

từ những thành phố ven hồ miền Trung Tây,

và từ phương Nam rực nắng.

Chúng ta sẽ tái thiết, sẽ hòa giải, sẽ phục hồi.

Và mọi ngóc ngách được biết đến của đất nước chúng ta,

mọi ngóc ngách được mang tên là nước Mỹ,

những con người đa dạng và xinh đẹp,

sẽ bước ra mạnh mẽ đẹp tươi, bền bỉ

Khi ngày đến, chúng ta bước ra từ ngọn lửa chẳng hãi hùng

Những quả bóng bay ta thả chúng ra

khi bình minh ló dạng

Vì luôn có ánh sáng,

chỉ cần chúng ta đủ dũng khí để nhận ra

Nếu chúng ta đủ dũng khí để hoá thân…

 

Nguyên bản

When day comes we ask ourselves, where can we find light in this never-ending shade? The loss we carry, a sea we must wade. We’ve braved the belly of the beast. We’ve learned that quiet isn’t always peace. In the norms and notions of what just is isn’t always justice.

And yet, the dawn is ours before we knew it. Somehow, we do it. Somehow, we’ve weathered and witnessed a nation that isn’t broken, but simply unfinished. We, the successors of a country and a time where a skinny Black girl descended from slaves and raised by a single mother can dream of becoming president, only to find herself reciting for one.

And yes, we are far from polished, far from pristine, but that doesn’t mean we are striving to form a union that is perfect. We are striving to forge our union with purpose, to compose a country committed to all cultures, colors, characters and conditions of man.

And so, we lift our gazes not to what stands between us, but what stands before us. We close the divide because we know, to put our future first, we must first put our differences aside. We lay down our arms so we can reach out our arms to one another. We seek harm to none and harmony for all. Let the globe, if nothing else, say this is true. That even as we grieved, we grew. That even as we hurt, we hoped; that even as we tired, we tried; that we’ll forever be tied together, victorious. Not because we will never again know defeat, but because we will never again sow division.

Scripture tells us to envision that everyone shall sit under their own vine and fig tree, and no one shall make them afraid. If we’re to live up to our own time, then victory won’t lie in the blade, but in all the bridges we’ve made. That is the promise to glade, the hill we climb if only we dare it. Because being American is more than a pride we inherit; it’s the past we step into and how we repair it. We’ve seen a forest that would shatter our nation rather than share it, would destroy our country if it meant delaying democracy. And this effort very nearly succeeded.

But while democracy can be periodically delayed, it can never be permanently defeated. In this truth, in this faith we trust, for while we have our eyes on the future, history has its eyes on us. This is the era of just redemption. We feared it at its inception. We did not feel prepared to be the heirs of such a terrifying hour, but within it, we found the power to author a new chapter, to offer hope and laughter to ourselves.

So, while once we asked: “How could we possibly prevail over catastrophe?” Now we assert, “How could catastrophe possibly prevail over us?”

We will not march back to what was, but move to what shall be: a country that is bruised, but whole; benevolent, but bold; fierce and free. We will not be turned around or interrupted by intimidation, because we know our inaction and inertia will be the inheritance of the next generation. Our blunders become their burdens. But one thing is certain, if we merge mercy with might, and might with right, then love becomes our legacy, and change our children’s birthright.

So, let us leave behind a country better than one we were left. With every breath from my bronze-pounded chest, we will raise this wounded world into a wondrous one. We will rise from the gold-limned hills of the West. We will rise from the wind-swept Northeast where our forefathers first realized revolution. We will rise from the lake-rimmed cities of the Midwestern states. We will rise from the sun-baked South. We will rebuild, reconcile and recover in every known nook of our nation, in every corner called our country our people diverse and beautiful will emerge battered and beautiful.

When day comes, we step out of the shade aflame and unafraid. The new dawn blooms as we free it. For there is always light. If only we’re brave enough to see it. If only we’re brave enough to be it.

— Amanda Gorman’s “The Hill We Climb,” as recited at the inauguration of President Joe Biden and Vice President Kamala Harris

 

Amanda S. C. Gorman

Amanda S. C. Gorman là nhà thơ và nhà hoạt động, sống ở Los Angeles, California. Tác phẩm của Gorman tập trung vào các vấn đề về áp bức, nữ quyền, chủng tộc và bị gạt ra ngoài lề xã hội, cũng như về cộng đồng người châu Phi. Gorman là người đầu tiên được phong Danh hiệu Nhà thơ Trẻ Quốc gia (National Youth Poet Laureate). Cô xuất bản tập thơ The One for Whom Food Is Not Enough vào năm 2015. Gorman sinh năm 1998 tại Los Angeles, trong gia đình với mẹ là giáo viên (Joan Wicks), cùng với hai anh chị em. Cô có một người chị sinh đôi, Gabrielle, cũng là một nhà hoạt động xã hội. Gorman cho biết cô lớn lên trong một môi trường hạn chế về khả năng tiếp cận truyền hình. Cô cũng bị trở ngại về diễn đạt ngôn ngữ khi còn nhỏ. Cô mô tả bản thân lúc nhỏ là một “đứa trẻ kỳ lạ”, thích đọc và viết. Cô còn bị rối loạn thính giác và rất nhạy cảm với âm thanh.

Gorman theo học New Roads, một trường tư thục ở Santa Monica. Khi là học sinh cuối cấp, cô nhận được học bổng đại học từ Milken Family Foundation và theo ngành xã hội học tại Đại học Harvard. Khi ở Harvard, cô trở thành người đầu tiên được vinh danh là Nhà thơ Thanh niên Quốc gia vào tháng 4-2017. Năm 2017, Gorman giành được khoản tài trợ 10.000 USD từ công ty truyền thông OZY trong khuôn khổ giải thưởng OZY Genius Awards. Những vấn đề mà Amanda Gorman quan tâm là áp bức, nữ quyền, chủng tộc và tình trạng bị gạt ra ngoài lề xã hội. Gorman cho biết cô được truyền cảm hứng để trở thành đại biểu thanh niên cho Liên Hiệp Quốc vào năm 2013 sau khi xem bài phát biểu của người đoạt giải Nobel Malala Yousafzai (Pakistan). Cô đã xuất bản tập thơ The One for Whom Food Is Not Enough vào năm 2015.

Gorman là người sáng lập One Pen One Page, tổ chức phi lợi nhuận điều hành chương trình về viết văn cho giới trẻ. Năm 2017, cô trở thành nhà thơ trẻ đầu tiên khai mạc mùa văn học cho Thư viện Quốc hội Hoa Kỳ, và cô đã đọc thơ của mình trên MTV. Thư viện và Bảo tàng Morgan đã mua lại bài thơ In This Place (An American Lyric) và trưng bày vào năm 2018 gần các tác phẩm của Elizabeth Bishop. Năm 2017, Gorman trở thành tác giả đầu tiên được giới thiệu trong chương trình Book of the Month của Viện XQ. Amanda Gorman từng viết lời tưởng nhớ các vận động viên da đen cho Nike và có một hợp đồng sách với Viking Children Books để viết hai cuốn sách tranh cho trẻ em. Năm 2017, Gorman cho biết cô muốn tranh cử tổng thống vào năm 2036. Tháng 52020, Gorman xuất hiện trong một tập trong series Some Good News do John Krasinski tổ chức, nơi cô có cơ hội gặp Oprah Winfrey.

Gorman đọc bài thơ The Hill We Climb tại lễ đăng quang của Tổng thống Joe Biden vào ngày 20-1 -2021. Tiến sĩ Jill Biden chính là người đề nghị Gorman đọc thơ tại buổi lễ quan trọng này. Trong tuần trước lễ nhậm chức, Gorman nói với nhà phê bình sách Ron Charles của tờ The Washington Post, “Tôi hy vọng bài thơ sẽ đại diện cho một khoảnh khắc thống nhất cho đất nước chúng ta”, và rằng “bằng từ ngữ, tôi có thể nói đến một chương và kỷ nguyên mới cho dân tộc chúng ta”.

XEM THÊM: “ĐỆ NHẤT GIA ĐÌNH” JOE BIDEN