ENGLISH VERSION BELOW
(Even in Victory, They Are Still at War)
____________
“Thua làm giặc” là lẽ thường nhưng “thắng” cũng làm giặc! Nửa thế kỷ qua, kẻ “chiến thắng” dường như chưa bao giờ hưởng trọn cảm giác chiến thắng thật sự, vẫn ấm ức, tức tối, vẫn hậm hực đấm ngực thình thịch: Tại sao cờ vàng vẫn tung bay trong cộng đồng hải ngoại khắp thế giới, từ Mỹ sang Úc, từ Pháp đến Canada? Thế thì “ý nghĩa lịch sử” của ngày “đại thắng mùa xuân 1975” là gì? Gọi tên gì bây giờ về sự kiện này cho đúng nhỉ?
Nói đến cờ vàng là nhà nước cộng sản Việt Nam lập tức điên tiết. Tháng Năm 2023, khi Công ty Royal Australia Mint và Bưu chính Úc phát hành các vật phẩm có hình cờ vàng, Phạm Thu Hằng, Phó Phát ngôn Bộ Ngoại giao cộng sản Việt Nam, lập tức cau mày: “Chúng tôi lấy làm tiếc và kiên quyết phản đối việc Công ty Royal Australia Mint và Bưu chính Australia đã phát hành các vật phẩm với hình ảnh ‘cờ vàng’, cờ của một chế độ đã không còn tồn tại. Việc này hoàn toàn không phù hợp với xu thế phát triển tốt đẹp của quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Australia”.
Làm thế quái nào mà cộng đồng người Việt hải ngoại cứ mãi treo “lá cờ của một quốc gia không còn tồn tại, ngoại trừ trong ký ức và trong trí tưởng tượng”; và làm thế nào mà bọn “phản động lưu vong” tiếp tục “luận điệu xuyên tạc cho rằng cờ vàng ba sọc đỏ mới là cờ chính nghĩa trong khi cờ đỏ là cờ máu” nhỉ? Bọn chúng không biết “bố mày là ai” à? Vâng, chúng tôi biết tỏng “bố các anh” là ai. “Bố các anh” chính là những kẻ đưa một thứ chủ nghĩa man rợ vào quê hương, và chúng tôi cũng biết rõ “bố các anh” lẫn các anh tàn phá đất nước này ra sao…
Chuyện cờ vàng-cờ đỏ có phải là di chứng những năm hai miền chia cắt bởi chiến tuyến “cộng sản” và “cộng hòa”, giữa bên “thua trận” và phe “thắng trận”? Yếu tố lịch sử và quá khứ là có nhưng không phải là lý do duy nhất và nguyên nhân lớn nhất. Người Việt hải ngoại vẫn tưởng niệm ngày “Quốc hận”; 30-4 được xem là “ngày mất nước”; cờ vàng ba sọc với họ là cờ tổ quốc và họ vẫn đứng nghiêm chào trang trọng lá cờ, cùng với Quốc ca VNCH. Chế độ cộng sản đang cai trị, với họ, là một chế độ không chính danh và không xứng đáng…
Với nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam, thái độ của người Việt hải ngoại là sự hằn học và ấm ức của kẻ “thua cuộc”. Những người “không thức thời” này không hiểu rằng cờ đỏ sao vàng mới là lá cờ được quốc tế công nhận… Nhưng mà, nếu đó là một thực tế không thể phủ nhận thì cũng nên thừa nhận những thực tế khác. Sự “chỉ trích” và “lên án” người hải ngoại của nhà cầm quyền cộng sản không phản ánh đầy đủ bản chất vấn đề.
Sự tức giận của người Việt hải ngoại thật ra không chỉ là tâm trạng uất giận của “thế hệ mất nước” sống với quá khứ. Chính hiện tại và thực trạng mới khiến sự căm thù cộng sản của người Việt hải ngoại trở nên không nguôi. Cộng sản với họ chỉ là một bọn ăn hại và tàn phá. Đây mới là yếu tố khiến người Việt hải ngoại thù ghét cộng sản dai dẳng. 30-4 có thể chỉ còn là một ký ức cần được khép lại, nếu gần nửa thế kỷ qua Việt Nam đã trở thành một cường quốc khu vực, và nửa thế kỷ qua Việt Nam đã bứt khỏi cái bóng Trung Cộng.
Trong thực tế, khi nhìn vấn đề cờ vàng-cờ đỏ với những tranh luận và lý lẽ quen thuộc của bộ máy tuyên truyền cộng sản, có thể thấy rằng chính phe được mặc định là “thắng cuộc” mới là những kẻ thua cuộc. Sự ấm ức và tức tối phát xuất từ chính tâm lý này. Cho đến giờ, sau gần 50 năm đằng đẵng, cờ đỏ vẫn không thể được treo trong các cộng đồng người Việt hải ngoại nói chung (trong khi tại các cộng đồng người Hoa ở nhiều nước thế giới, cờ Trung Cộng – chứ không phải cờ Đài Loan – đã đường hoàng được treo lên).
Hóa ra “các bố” chưa chiến thắng, chí ít là trong lòng người. Thế hệ cha anh VNCH đã ra đi gần hết nhưng cờ vàng, dù không được treo trong trụ sở Liên Hiệp Quốc như lá cờ của một chính thể được công nhận một cách chính thức, vẫn tồn tại. Quốc ca VNCH vẫn vang lên, không chỉ vào dịp Quốc hận 30-4. Cờ vàng không chỉ xuất hiện ở những sự kiện lễ lạc hay Tết nhất. Cờ vàng không chỉ có ở những địa điểm cộng đồng. Cờ vàng thậm chí được treo trong nhà hàng, tiệm ăn, trên ngực áo, trên cà vạt và thậm chí được sơn lên xe. Thế này là thế nào? Là “các đồng chí chúng ta” – sau 50 năm – chưa thắng chứ gì!
Nửa thế kỷ qua, nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam chưa bao giờ ngưng chủ trương chia rẽ. Đó là một chính sách. Cách nói “bọn ba que đu càng” không phải là “cảm xúc”; và những kẻ sử dụng lối nói này không phải là một bọn vô học. Nó là một tổ chức, được đào tạo và huấn luyện để đánh “ba que” trên “mặt trận đấu tranh tư tưởng”.
Các cuộc ra quân của “dư luận viên ba củ” ở những thời điểm cụ thể cho thấy rằng chính quyền cộng sản luôn thiết lập chiến tuyến để phân biệt “địch-ta”, không chỉ đối với người Việt hải ngoại mà cả với người trong nước. Những kẻ từng chiến thắng trên chiến trường nay vẫn cầm bàn phím AK lên mạng tìm diệt kẻ thù. Vấn đề ở chỗ, các chú em bộ đội ngày nay trên trận địa thông tin – dù không còn mang dép râu và đội nón cối mà ngồi trong phòng lạnh – vẫn loay hoay và lúng túng bất lực trên mặt trận giờ đây không còn tiếng “đại bác đêm đêm dội về thành phố…”.
Bao giờ mới có một cú sốc 30-4 về văn hóa để xóa sạch “bóng quân thù”? Xin lỗi, không thắng nổi, đừng mơ! Trận chiến này là trận chiến của tư tưởng, của tư duy, là cuộc giằng co và lấn lướt của khái niệm tự do. Mặt trận này không đánh nhau bằng súng mà bằng… bolero! Chẳng phải tự nhiên mà “nhạc đỏ” chết không kèn không trống và “nhạc vàng” sống dậy từ Bắc đến Nam. Chẳng phải tự nhiên mà sách báo VNCH bây giờ nhan nhản trên mạng để bất kỳ ai cũng có thể dễ dàng tải đọc.
Chừng nào tự do không còn là giá trị tất yếu trong tư duy con người và trong lịch sử nhân loại thì chiến cuộc mới ngã ngũ và được phân định với chiến thắng thuộc về phe man rợ. Cờ đỏ muốn thắng cờ vàng thì nhất thiết phải xây dựng được một nền văn hóa rực rỡ và vĩ đại hơn nền văn hóa VHCH. Nói thế thì làm khó “các bố” rồi! Điều này, với cộng sản, vĩnh viễn là một sứ mạng bất khả thi. Chẳng bao giờ “mùa xuân” có thể về “TP.HCM” trên mặt trận văn hóa cả. Sài Gòn vẫn là Sài Gòn. Sài Gòn thất thủ nhưng văn hóa Sài Gòn và văn hóa miền Nam vẫn sống bền bỉ từ 1975 đến nay, cho dù dịp 30-4 năm nào, “chính quyền các cấp” luôn tổ chức những chương trình “văn hóa-văn nghệ truyền thống” để “truyền cảm hứng mạnh mẽ cho thế hệ trẻ”.
Thật ra, các đồng chí biết tỏng giới trẻ ngày nay đã ngoảnh mặt với “truyền thống cách mạng” từ… thuở lọt lòng. Một quê hương không còn chế độ cộng sản độc tài mới là một “đất nước trọn niềm vui”. Một không khí tự do mới là khát khao thật sự. Nếu không đúng thế thì các đồng chí đã không ấm ức chửi ra rả bọn “phản động lưu vong”, trong khi cùng lúc lại lén lén lút lút đưa con cháu sang… sống chung với “đám lưu vong”. Cơ mà như thế cũng “hay”. Nhờ thế con cháu các đồng chí mới có dịp nhìn thấy cờ vàng, phần phật, ngay trước mắt!
____________
Even in Victory, They Are Still at War
“Losers become rebels,” the old saying goes. But in Vietnam, even the victors can’t stop fighting.
Half a century after 1975, the “winners” of the Vietnam War have never known the peace of victory. They remain haunted — angry, insecure, and oddly obsessed — by the yellow flag that still waves across Vietnamese communities from California to Paris, from Sydney to Toronto. The war, it seems, ended only on paper.
Every time that yellow flag appears, the one with three red stripes — the flag of the former Republic of Vietnam — the Communist state reacts as if history itself were taunting them. In May 2023, when Australia’s Royal Mint and postal service released commemorative items bearing the flag, Vietnam’s foreign ministry fumed that the design was “regrettable” and “inappropriate.” The objects, they said, “did not reflect the positive development of Vietnam–Australia relations.”
But how, after fifty years, does a flag of a “country that no longer exists” still live on — not as nostalgia, but as identity? And how, despite every decree and denunciation, do these “reactionaries” still insist that the yellow flag is the true banner of the Vietnamese nation, while the red one is a flag of blood?
The answer lies not in history, but in the present.
For the Communist state, overseas Vietnamese are merely the bitter losers of a lost cause. Yet the resentment of the diaspora is not a relic of war; it is a response to the reality of what Vietnam has become. The anger persists because the regime they fled — a regime they once hoped might evolve, reform, redeem itself — never did.
If modern Vietnam had emerged as a prosperous, democratic, independent nation — one free from Beijing’s shadow — then perhaps the wounds of April 30, 1975, might have closed. But instead, the regime that claims victory continues to divide, censor, and fear its own people.
The truth, though, is more ironic: the so-called victors are the ones still losing. Nearly fifty years later, the red flag still cannot fly in overseas Vietnamese communities. The yellow flag, meanwhile, adorns community centers, restaurants, even car bumpers and lapel pins. It lives not as a political statement, but as a cultural one — a quiet refusal to forget.
The regime has spent decades trying to erase that refusal. Its online “information troops,” armed not with rifles but with keyboards, flood social media to attack “three-striped dogs” and “reactionaries.” It is not spontaneous outrage. It is policy — a war of words meant to preserve an illusion of unity.
But even in this digital battlefield, the “soldiers of victory” are floundering. Their enemies are memes, songs, and YouTube channels. The battle is not fought with bombs but with bolero — the sentimental southern music once banned as “decadent.” Today, those melodies echo across Vietnam again, while the state’s “revolutionary music” has died without ceremony. The cultural war is over. The losers are the ones still fighting it.
The yellow flag survives because freedom, not ideology, endures. Culture, not propaganda, defines memory. Saigon fell in 1975, but its spirit — its openness, humor, cosmopolitan warmth — never surrendered. It lives in the music people still play, in the books once banned now shared online, in the quiet defiance of a younger generation that has turned away from “revolutionary traditions” long before they could even understand them.
In the end, the Communist Party’s greatest failure may not be political, but cultural. They conquered a territory, but not a civilization. They unified a nation, but divided its soul.
The red flag may fly over the country, but the yellow one still flies in the mind.
