Ba trong sáu Tổng thống Hoa Kỳ vừa qua là những người thuận tay trái. Không kể vô số nhân vật nổi tiếng chính trường, doanh gia, tỉ phú... Đây có thể chỉ là điều trùng hợp ngẫu nhiên. Nhưng ít ra cũng dành cho những người thuận tay trái một sự "an ủi" trước vài lý thuyết cho rằng, người thuận tay trái là những người thông minh, có khiếu về ngôn ngữ, mang tầm suy nghĩ rộng lớn và khả năng giải quyết vấn đề nhanh nhẹn.
Tổng thống thứ 44 của Mỹ, Barack Obama là người thuận tay trái/Getty Images
Theo các nhà khảo cổ học, vấn đề tay trái-tay phải đã là vấn đề được phát hiện từ hàng vài ngàn năm trước đây, khi một số cổ vật tìm thấy có dấu hiệu được chế tạo cho những người thuận tay trái sử dụng. Trong vài thập niên qua, càng có nhiều nhà khoa học, tâm lý học, giới chuyên môn y khoa đã bỏ công nghiên cứu về các yếu tố liên quan đến những người thuận tay trái, được gọi chung là Lefty trong tiếng Anh. Các nghiên cứu ước tính người thuận tay trái chiếm khoảng 8 đến 10% dân số toàn cầu, con số không nhỏ với khoảng bảy, tám trăm triệu người.
Hiện nay chưa có những bằng chứng rõ ràng để giải thích về những nguyên nhân dẫn đến việc hình thành thói quen sử dụng tay trái, tuy nhiên một vài giả thuyết được các nhà nghiên cứu đưa ra đã có chung một kết luận rằng, việc thuận tay trái đã có thể hình thành từ khi đứa bé là thai nhi trong bụng mẹ. Các ảnh quang tuyến nếu chụp được thai nhi mút tay trong bụng mẹ có thể là dấu hiệu báo trước về khả năng thuận tay trái hay phải của đứa bé khi sinh ra. Một số tiến bộ về di truyền học gần đây đã cho thấy việc thuận tay trái có yếu tố di truyền, liên quan đến gen LRRTM1. Hoặc những ảnh hưởng về kích thích tố, siêu âm trong quá trình mang thai của người mẹ cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến việc thuận tay trái. Nhưng các giả thuyết này cũng chỉ mang tính thống kê, hơn là các bằng chứng khoa học thật sự. Nên nguyên nhân chắc chắn về lý do thuận tay trái vẫn là vấn đề đang được nhiều nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu.
Một trong những lý thuyết nghiên cứu đã cho rằng những người thuận tay trái có khiếu về ngôn ngữ, khả năng lãnh đạo và nhiều sự thông tuệ là đến từ vấn đề cấu trúc não bộ của con người. Não bộ con người bao gồm hai bán cầu não. Bán cầu trái là trung tâm của ngôn ngữ, suy nghĩ, trí tuệ và điều khiển nửa phần cơ thể bên phải và bán cầu phải thì liên quan đến việc kiểm soát các giác quan và hoạt động phân nửa bên trái của con người. Những người thuận tay trái được bán cầu não phải hoặc cả hai bán cầu kiểm soát và chỉ huy trung tâm ngôn ngữ và suy nghĩ nên sự khác biệt này có thể đã tạo ra sự trội bật. Nên dù chiếm tỉ lệ thiểu số so với người thuận tay phải, lý thuyết này đã cho rằng đây là lý do mà có tỉ lệ lớn các chính khách nổi tiếng và các nhà nghệ thuật, các khoa học gia đoạt giải Nobel thuận tay trái so với người sử dụng tay phải thông thường.
Một lý thuyết khác cho rằng có sự khác biệt trong cách suy nghĩ giữa hai nhóm tay trái và tay phải. Nhóm đa số tay phải có xu hướng suy nghĩ và giải quyết vấn đề theo xu hướng trình tự" (linear sequential) và "phân tích" (analysis), tức chia nhỏ thông tin hay vấn đề để giải quyết và thực hiện theo từng phần một. Ngược lại nhóm tay trái thì có xu hướng suy nghĩ và giải quyết vấn đề theo xu hướng "đồng thời" (visual simultaneous) và "tổng hợp" (synthesis), tức có khả năng đa tác vụ đồng lúc, dựa trên cách tiếp nhận thông tin và giải quyết vấn đề trên căn bản nhìn vào tổng thể của vấn đề. Ðây cũng là lý thuyết giải thích về kỹ năng lãnh đạo hay các hoạt động nghệ thuật của người tay trái.
Theo một nghiên cứu của đại học Y Khoa Harvard, số quản thủ thư viện, nhà toán học hầu hết là thuận tay phải, phù hợp với lý thuyết về kỹ năng phân tích, chi tiết chuyên sâu như nói trên. Trong khi đó, những luật sư, kiến trúc sư thì có tỉ lệ thuận tay trái áp đảo, những công việc đòi hỏi cái nhìn chung và toàn cảnh vấn đề. Một nghiên cứu khác cũng cho thấy nhóm văn nghệ sĩ, nhạc sĩ cũng chiếm tỉ lệ tay trái cao hơn tay phải. NASA thì cho biết số phi hành gia thuận tay trái chiếm 20%, trong khi như nói trên, chỉ khoảng 10% dân số toàn cầu là thuận tay trái.
Nhà Khoa học thiên tài Albert Einstein là người thuận tay trái/Getty Images
Thuận tay trái đã là một điều bị coi là "trái", "sai" hoặc "phụ" trong một xã hội văn minh tay phải từ nhiều năm qua, ở những xã hội khác nhau. Không chỉ tại Việt Nam, các bậc phụ huynh mới ép buộc hay nghiêm khắc uốn nắn, phạt con nhỏ cho thói quen sử dụng tay phải, mà ngay ở một số xã hội tiến bộ, việc ép buộc sử dụng tay phải vẫn còn đến đầu thế kỷ này và chỉ giảm đi trong vài thập niên qua khi có cái nhìn khoa học hơn về hiện tượng này. Trên thực tế, một số người dù có thể sử dụng cả hai tay, vẫn coi là những người thuận tay trái nhưng đã được tạo thói quen sử dụng tay phải.
Theo dõi và giúp các em nhỏ từng bước một chuyển sang sử dụng tay phải nhằm tạo sự thuận tiện trong sinh hoạt, vẫn khác hơn là những hình phạt nặng nề hay các biện pháp tiêu cực khác có thể làm ảnh hưởng đến sự phát triển tự nhiên của trẻ em, nếu như gia đình có con nhỏ sử dụng tay trái. Phụ huynh có thể tìm hiểu, tham khảo thêm với các thông tin, giới chuyên môn nếu có ý định huấn luyện con nhỏ trở thành thuận tay. Bởi nó có thể ảnh hưởng đến vấn đề phát triển ngôn ngữ và trí tuệ của các em, theo như các nhà nghiên cứu cảnh báo.
Thuận tay phải là điều bình thường, tự nhiên và nêu vấn đề thuận tay trái không phải để cổ súy việc sử dụng tay trái hay xem người thuận tay trái là thông minh, tài ba hơn. Bởi những điều tự nhiên này cần nhìn trên căn bản và lý thuyết khoa học nhằm hiểu hơn về hiện tượng này. Thuận tay trái cho thấy những điểm tích cực qua những thăm dò, nghiên cứu nói trên, đồng thời cũng không phủ nhận việc có những bất tiện, trở ngại trong đời sống thường ngày.
Tay trái, không có nghĩa là trái tay/iStock
Đó là lý do "Ngày Những Người Thuận Tay Trái" ra đời, không ngoài mục đích giúp người ta thông hiểu về sự riêng biệt và khác biệt của những người sử dụng tay trái. Dù gì thì việc sử dụng tay trái cũng chẳng đến độ... trái tay quá mức như nhiều người quan niệm.
