“Đảng khai trừ tôi, và tôi thật sự hạnh phúc”

“Đảng khai trừ tôi nhưng tôi thật sự hạnh phúc vì đã tìm lại được tự do” – Thái Hà, cựu giáo sư trường Đảng trung ương Trung Quốc.

Bà Thái Hà (Cai Xia), một giáo sư trường Đảng trung ương của đảng Cộng sản Trung Quốc, thốt lên như vậy khi biết tin bà đã bị khai trừ khỏi cái đảng mà bà góp phần đào tạo những cán bộ lãnh đạo của nó.

Bà Thái, 68 tuổi, nghỉ hưu năm 2012 sau hơn bốn mươi năm giảng dạy về chính trị dân chủ theo quan điểm của học thuyết Marx-Lenin tại trường Đảng trung ương ở Bắc Kinh - một học viện hàng đầu Trung Quốc, chuyên đào tạo những cán bộ, quan chức đang lên của đảng, chuẩn bị cho họ nắm các chức vụ lãnh đạo. Có thể do nghiên cứu và giảng dạy về chế độ dân chủ, bà Thái có hiểu biết về sự ưu việt của thể chế chính trị này so với chế độ độc tài đảng trị, và từ đó bà trở thành một tiếng nói nổi bật đòi hỏi cải cách dân chủ ở ngay trung tâm quyền lực của đảng Cộng sản Trung Quốc. Bà không phải là một “nhà cách mạng”, một “người đấu tranh dân chủ” hay một “nhà bất đồng chính kiến”, bà chỉ là người lên tiếng kêu gọi cải cách thể chế chính trị từ bên trong của hệ thống Cộng sản cầm quyền mà bà là một thành viên nòng cốt.

Bà Thái Hà (Cai Xia) (New York Times)

Hôm thứ Hai 17-8-2020, trường Đảng trung ương Trung Quốc thông báo khai trừ bà Thái ra khỏi đảng Cộng sản, đồng thời cắt hết quyền lợi hưu trí của bà bởi vì bà đã có những phát biểu “có vấn đề trầm trọng về chính trị, hủy hoại danh tiếng của đảng”. Với quyết định kỷ luật đó, bà Thái đã trở thành người trí thức Trung Quốc mới nhất bị trừng phạt vì dám phản đối những chính sách cứng rắn của đảng Cộng sản và của Tổng bí thư Tập Cận Bình (Xi Jinping).

Báo The South China Morining Post dẫn thông báo trên website của trường nói rằng quyết định kỷ luật bà Thái là kết quả cuộc điều tra của bộ phận chống tham nhũng của trường phối hợp với Ban Tổ chức trung ương đảng nhưng không nhắc lại những phát biểu của bà Thái. Một đoạn ghi âm hồi tháng Sáu, được phổ biến rộng rãi trên mạng tháng trước, được phóng viên Reuters ghi lại và được hai nhà quan sát Trung Quốc xác nhận là lời của bà Thái, nói rằng thay thế ông Tập Cận Bình ở cương vị lãnh đạo đảng là bước đi đầu tiên để đảng Cộng sản Trung Quốc tự cứu mình. “Đảng này đã trở thành một xác sống chính trị (political zombie). Hệ thống này, nói cho cùng, phải bị vứt bỏ”, bà Thái nói. Giọng nói được cho là của bà Thái cũng gọi ông Tập là “trùm băng đảng mafia”, đã biến đảng thành công cụ riêng của cá nhân.

“Nếu Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị [đảng Cộng sản Trung Quốc] có chút ý thức nào về trách nhiệm với nhân dân, với đất nước và với đảng thì nên triệu tập cuộc họp phế truất ông Tập”, bà Thái Hà nói.

Không rõ phát biểu của bà Thái nói ra lúc nào, ở đâu và nói với ai nhưng nội dung chính là lên án ông Tập đã hủy hoại triển vọng dân chủ hóa một cách hòa bình xã hội Trung Quốc, gây thù chuốc oán với Hoa Kỳ và các cường quốc khác. Bà cho rằng không chỉ ông Tập mà toàn đảng Cộng sản phải chịu trách nhiệm về điều đó. “Để cho một người làm những điều xấu xa như vậy trong một thời gian dài mà toàn đảng không thốt ra được một lời, điều đó cho thấy rõ ràng rằng hệ thống của đảng đang có vấn đề lớn,” bà nói.

Bà Thái là một trong số ít các trí thức Trung Quốc công khai phản đối cách ông Tập xử lý đại dịch coronavirus và áp đặt luật an ninh quốc gia ở Hong Kong. Tháng trước, giáo sư Từ Chương Nhuận (Xu Zhangrun), khoa Luật trường Đại học Thanh Hoa (Tsinghua) – trường cũ của ông Tập – đã bị bắt và sau đó bị buộc thôi việc vì viết bài phê phán thất bại của ông Tập trong cuộc ngăn chặn dịch Covid-19. Cũng tháng trước, ông Nhậm Chí Cường (Ren Zhiqiang) - một doanh nhân thành đạt, chủ tịch của một công ty bất động sản quốc doanh, đã bị khai trừ khỏi đảng Cộng sản và cách chức vì dám gọi ông Tập là “thằng hề”.

Giáo sư Từ Chương Nhuận (Xu Zhangrun) (New York Times)

Ông Nhậm Chí Cường (Ren Zhiqiang) (AP)

Bà Thái, hiện đang sống ở Hoa Kỳ, lên tiếng ủng hộ giáo sư Từ và doanh nhân Nhậm. Bà viết bài bình luận trên đài Á Châu Tự do rằng việc đàn áp giáo sư Từ không chỉ hủy hoại uy tín và danh dự của ông ấy, tước quyền làm việc và quyền sống của ông ấy mà còn công khai đe dọa toàn bộ cộng đồng trí thức, học giả Trung Quốc, cả bên trong và bên ngoài hệ thống của đảng Cộng sản.

Sinh trưởng trong một gia đình có truyền thống đi theo đảng Cộng sản ngay từ những ngày đầu của phong trào Cộng sản Trung Quốc và là một trong những học giả nổi tiếng nhất của trường Đảng trung ương, nhưng bà Thái ủng hộ cựu Tổng bí thư Giang Trạch Dân (Jiang Zemin) khi ông này mở cửa Đảng Cộng sản cho các thành phần doanh nhân, thương nhân, người hành nghề chuyên môn và trí thức được vào đảng, thay vì chỉ kết nạp công nhân và nông dân. Bà nhiều lần lên báo đài quảng bá quan điểm rằng đảng Cộng sản có thể là “đại thừa” (cỗ xe lớn) đưa tới công cuộc tự do hóa kinh tế và chính trị.

Nhưng rồi bà thất vọng khi thấy các nhà lãnh đạo của đảng không chịu đổi mới chính trị cùng với cải cách kinh tế. Giang Trạch Dân, người đưa Trung Quốc vào Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) năm 2001 tạo đòn bẩy để kinh tế Trung Quốc bứt phá ngoạn mục, cũng là người đàn áp tàn bạo phong trào Pháp Luân Công (Falun Gong) và các thành phần bất đồng chính kiến. Hồ Cẩm Đào (Hu Jintao), người kế vị Giang Trạch Dân làm tổng bí thư đảng Cộng sản Trung Quốc, đã tái lập việc kiểm soát toàn diện xã hội Trung Quốc; rồi khi Tập lên thay Hồ năm 2012, bà kinh hoàng khi thấy xã hội Trung Quốc trượt dài vào chủ nghĩa chuyên chế toàn trị mà ngay cả nhà văn George Orwell cũng không thể tưởng tượng ra nổi.

Theo ông Đặng Ngọc Văn (Deng Yuwen), cựu chủ bút Thời báo Học Tập (Study Times): “Có một số lượng đáng kể những người ủng hộ cải cách ngay bên trong đảng, đang hết sức thất vọng, như bà Thái” (ảnh: New York Times)

----------------------------

Trong hệ thống đàn áp chính trị và kiểm duyệt gắt gao của Trung Quốc được củng cố dưới thời Tập Cận Bình, những tiếng nói phản kháng như của bà Thái, giáo sư Từ và doanh nhân Nhậm là rất hiếm hoi. Theo ông Đặng Ngọc Văn (Deng Yuwen), cựu chủ bút Thời báo Học Tập (Study Times) – cơ quan tuyên truyền của trường Đảng trung ương Trung Quốc, nơi bà Thái từng làm việc – có rất đông trí thức bất mãn đang im lặng chờ đợi một cuộc khủng hoảng lớn có thể làm lung lay quyền lực của ông Tập. “Theo quan sát của tôi, có một số lượng đáng kể những người ủng hộ cải cách ngay bên trong đảng, đang hết sức thất vọng, như bà Thái,” ông Đặng – cũng đang sinh sống tại Hoa Kỳ - nhận định. “Nhưng phần lớn những người này đều đổ tội cho ông Tập Cận Bình và đang mong chờ Tập phạm phải một lỗi lầm lớn nào đó để khơi dậy các lực lượng cải cách bên trong đảng,” ông Đặng nói thêm.

Họ sẽ phải chờ đợi rất lâu. Ngay cả một biến cố lớn như đại dịch coronavirus bùng phát ở Vũ Hán rồi lan ra toàn cầu do các quan chức địa phương của đảng Cộng sản che giấu thông tin những ngày đầu đại dịch cũng không gây hại đáng kể cho vị thế của ông Tập.

Trong cuộc phỏng vấn mới đây với báo The New York Times sau khi bị khai trừ đảng, bà Thái nói rằng về lâu dài, các chính sách của Tập sẽ đẩy Trung Quốc tới một cuộc khủng hoảng chính trị trầm trọng do đất nước bị cô lập và đảng thủ tiêu những niềm hy vọng ở trong nước về tự do hóa kinh tế và chính trị trong trật tự. Những biện pháp khắc nghiệp để kiềm chế sự truyền nhiễm của coronavirus đang thúc đẩy chính quyền Trung Quốc mở rộng việc giám sát tới mọi góc cạnh của cuộc sống xã hội, làm cho cuộc sống người dân trở nên hết sức ngột ngạt và bức bối.

Bà Thái ủng hộ đường lối cứng rắn mà chính phủ Mỹ dưới quyền Tổng thống Donald Trump đang áp dụng để chống lại Trung Quốc trong lĩnh vực thương mại và nhiều lĩnh vực khác tuy bà không tán thành một số chiến thuật của Mỹ. Bà Thái nói rằng cuộc sống của bà ở Hoa Kỳ cũng có nhiều bất ổn nhưng nếu quay trở về Trung Quốc chắc chắn bà sẽ bị bắt giam. Tuy vậy, bà cảm thấy thoải mái khi bây giờ bà đã có thể nói thật mọi suy nghĩ của mình.

“Trong suy nghĩ của tôi, từ lâu tôi đã có ý định từ bỏ đảng Cộng sản. Bây giờ, họ khai trừ tôi; tôi thật sự cảm thấy hạnh phúc, bởi vì cuối cùng tôi đã tìm lại được tự do”, bà nói với The New York Times.